TOPRAK SIKIŞIKLIĞI VE AĞAÇLARA ETKİLERİ

Toprak sıkışıklığı kentsel peyzajda büyük bir problemdir. Bu sıkışma çeşitli nedenlerle olabilir; inşaat yoğunluğu, araç trafiği, yüksek yoğunluktaki yaya trafiği ve su akışı. Toprak sıkışması kentsel alanlardaki ağaçların sağlıklı gelişememesinin ve ağaç kurumalarının en önemli sebebidir. Hatta park, bahçe ve diğer peyzaj alanlarında ağaç kurumaları hastalık ve zararlıdan çok, ağır sıkışık topraktan kaynaklanmaktadır. Sıkışma; insanlar, araçlar ve hatta sulama siteminden gelen fazla su sebebiyle oluşan güç toprak yüzeyine baskı oluşturur ve toprak partiküllerinin sıkışmasına yol açar. Bu baskı toprak parçacıklarının küçük partiküllere ayrılmasına yol açarak topraktaki gözenek boşluklarının azalmasına sebep olur ve toprağın yoğunluğunun artmasına yol açar. Azalan gözenek boşluğu ise havalandırmayı, su filtrasyonunu/geçişini ve kök gelişimini önler. Toprak oksijeninin azlığı ve kötü su drenajı, kök büyümesini yavaşlatır, böylece bitkinin sağlığı da tehlikeye girmiş olur.

Sıkışık Toprak Problemlerinin Çözümü
Toprak sıkışıklığının düzeltilmesi zordur. Sıkışık toprak için en etkin tedavi, toprağın bir havalandırma aracıyla, toprak iyileştiricileri, faydalı bakteriler/mantarlar ve organik gübre ilavesi yapılarak toprağı iyileştirme işlemidir.

Yeni Peyzaj Çalışması Yapılan Alanlarda:
Mevcut Alanlarda:

• İç havalandırma : Sıkışmış topraktaki gözenek boşlukları 8-10 cm derinliğe kadar olan mesafedeki küçük toprak boşluklarının uzaklaştırılması ile de artırılabilir. Bu uygulama yüzey geçirgenliğini artırır ancak daha derinlerdeki topraklardaki sıkışmaya çözüm olamaz.
• Dikey galeriler açma: Çim sahalarda sıkışmış toprağa 3-5 cm çaplarında delikler açarak içlerine perlit, vermikülit veya kum gibi yardımcı maddeler doldurularak çözüm sağlanabilir.
• Kanal açma: 30 cm genişliğinde ve sıkışmış bölge veya kök sisteminden daha derin olmayacak hendekler (kanallar) açılır. Bu kanallar kum ve mıcır ile doldurulur.

Peyzaj Çalışması Esnasında Önlemler

• Islak topraklarla çalışmaktan kaçınınız – Her zaman kuru veya nemli topraklarla çalışılmalı, asla ıslak toprakla çalışılmamalıdır.
• Gezme bölgelerini ve park alanlarını sınırlayınız – İnsanların ve araçların gezdikleri alanlar sınırlanmalı ve asla araçlar çim sahalara koyulmamalıdır.
• Bariyerler kullanınız – Ağaçların etrafına koruyucu çitler şeklinde yada şerit engeller koyarak çalışma alanına girişlere engel olunmalıdır.
• Talaş uygulayınız – Ağaç dikili sahada sıkışmış ağaç kök bölgelerinde toprağın yüzeyine ağaç yongaları ve parçalarından oluşan 15 cm kalınlığında talaş serilmelidir. Talaş ağaç gövdesine temas etmemelidir.
• Yollar ve özel araba yollarının yeri – Yollar ve araç yollarını mümkün olduğunca ağaçlardan uzağa yerleştirilmelidir.
• Hafif araçları kullanınız – Büyük, geniş ve düşük basınçlı lastiklere sahip hafif araçlar kullanmaya özen gösterilmelidir.
• Toprak karıştırma – Toprak kalitesini iyileştirmek için sıkışmış toprak kompost, yanmış hayvan gübresi, ponza, perlit, torf, nehir kum, tamamen kompost olmuş talaş ile karıştırılır. Ancak bu yöntemin yararlı olabilmesi için en azından hacimce %30 karıştırmaya ihtiyaç vardır.
• Drenaj boruları - Peyzaj çalışmasının ilk aşamasında 40 cm derinliğe drenaj boruları ilave edilmelidir.
• Üst toprak yüzeyine minimum 15 cm derinliğinde geçirimli iyi karışımlı toprak serilmelidir.
• Sıkışmaya karşı dayanıklı ağaçlar seçilmelidir.
• Yüzey düzenlemeler uygulayınız – Bitkili alanlarda insanların bitkiler üzerinden gidişini engellemek için bitkiler üzerine ızgaralar veya diğer suni yüzeyler yerleştirilmelidir.

Toprak Sıkışıklığına Toleranslı Ağaçlar

Toprak sıkışıklığını etkileyen fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenler ağaçların gelişmesinde etkili olan bir dizi karmaşık etmenlerdir. Kök gelişmesini etkileyen başlıca unsurlar arasında havalandırma gözenek boşluğunun kaybı, ağaç için gerekli olan suyun eksikliği ve kök büyümesinin mekanik empedansı (iç direnç) sayılabilir. Çeşitli toprak sıkışma seviyesine karşı tolerans göstermede ağaç türleri arasında önemli genetik farklılıklar vardır.

Aşağıdaki liste ağır (sıkışık)(compaction) toprağa toleranslı ağaç türlerine ait seçilmiş ağaçların listesidir. Buradaki toleranslı türler mekanik hasarlara karşı hızlı tepki verme, anaerobik toprak koşullarında varlığını sürdürebilme ve kök sistemlerini yeni şartlara adapte etmedeki etkinlikleri sebebiyle seçilmiştir. Çok yoğun sıkıştırma şartları her tür bitkiyi öldürecektir.

Bilimsel Adı

• Acer negundo
• Acer rubrum
• Acer saccharinum
• Acer campestre
• Acer tataricum ginnala
• Alnus spp.
• Betula nigra
• Carya aquatica
• Carya illinoensis
• Celtis laevigata
• Celtis occidentalis
• Cercis canadensis
• Chamaecyparis
• Crataegus spp.
• Diospyros virginiana
• Fraxinus spp.
• Gleditsia triacanthos
• Ilex spp.
• Juglans nigra
• Koelreuteria paniculata
• Juniperus virginiana
• Liquidambar styraciflua
• Magnolia virginiana
• Magnolia grandiflora
• Maclura pomifera
• Nyssa spp.
• Persea borbonia
• Pinus elliottii
• Pinus taeda
• Platanus spp.
• Populus spp.
• Quercus bicolor
• Pyrus calleryana
• Quercus falcata
• Quercus imbricaria
• Quercus laurifolia
• Quercus lyrata
• Quercus macrocarpa
• Quercus michauxii
• Quercus nigra
• Quercus nuttallii
• Quercus palustris
• Quercus phellos
• Quercus rubra
• Quercus shumardii
• Robinia pseudoacacia
• Salix spp.
• Thuja occidentalis
• Taxodium distichum
• Ulmus spp.
• Viburnum spp