TURUNÇGİL TEKE BÖCEĞİ

Anoplophora chinensis
Turunçgil teke böceği
Citrus longhorned betle

2014 Temmuz ayı içerisinde yapılan arazi denetimleri sırasında Abdi İpekçi Arena stadı çevresindeki akçaağaçların kök bölgesinde ergin böcekler yakalanmış olup Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü’ne bağlı Bitki Sağlığı Şefliği teknik elemanlarınca incelenmiştir. Böceğin teke böceği ailesinden olup latince adının Anophoplora spp. olduğu belirlenmiştir.

Bu zararlı ile ilgili olarak 29.01.2015 tarihinde İl Tarım Müdürlüğü, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürlüğü teknik personeli, Zirai Karantina müdürlüğü teknik personeli, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi entomoloji hocaları ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Avrupa Park ve Bahçeler Müdürlüğü Bitki Sağlığı Şefliği teknik personeli ile yapılan toplantı sonucunda yapılması gereken çalışmalar tutanak altına alınmış olup arazi çalışmalarımızda buna göre planlanarak hızlı bir şekilde başlamıştır.

Temmuz ayına kadar yapılan arazi taramaları sonucunda böceğin kısa sürede, bulunduğu alandan çevre alanlara kolaylıkla yayılabileceği ve istila ettiği ağaçları (akçaağaç, atkestanesi, söğüt, karaağaç) birkaç yıl içinde tamamen kuruttuğu görülmüştür. Bu amaçla ilgili il, ilçe belediye park ve bahçe çalışanlarının, peyzaj sektöründe hizmet veren teknik personelin ve vatandaşların böcek hakkında bilgilendirilmesi ve zararlının görüldüğü yerde ilgili kurumlara haber verilmesi açısından; zararlının biyolojisi ve şimdiye kadar yapılan mücadele çalışmaları; bundan sonraki mücadele çalışmaları Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü’ne bağlı Bitki Sağlığı Şefliği tarafından hazırlanmıştır.

ZARARLININ BİYOLOJİK YAŞAMI

Tanım
ERGİN DÖNEM
Antenler birbirini izleyen segment başlangıç kısımları erkekte mavimsi siyah, dişide mavimsi beyazdır. Dişide anten uzunluğu daha kısa olup, erkekte anten daha uzundur. Dişide beyaz bantlar daha belirgindir. Dişi böcek erkek böceğe göre daha büyüktür.

YUMURTA DÖNEMİ
Yumurtalar pirinç tanesine benzer ve 5-8 mm uzunluğundadır. Dişi böcekler yumurtalarını koymak için genellikle ağaç kök gövdesine yakın kısımları çiğneyerek T şekline benzer çukurlar açmaktadır bu sayede yumurtaları görmek kolaydır.

Yumurtanın yakın görüntüleri;

LARVA DÖNEMİ

• Larva, bacaksız ve krem renklidir.
• Ağız yapısı uç kısımda hafif kahverengidir.
• Prothorax üzerinde sertleşmiş açık kahverengimsi yapı bulunmaktadır.
• Tam büyüdüğünde larva 50 mm uzunluğa ve 10 mm çapa ulaşabilir.

PRİMER LARVA DÖNEMİ

PUPA DÖNEMİ
Pupalar koyu krem turuncuya yakın renkte olup 3-4 cm uzunluğunda ve 1-1.5 cm genişliğindedir. Larva aşamasında olgunluk aşamasına kadarki dönemde pupalar olgun böceğin özelliklerini almaya başlar ve ağacın kambiyuma yakın kısımlarında yer alır.

ZARARLININ BİYOLOJİSİ
Erişkin böcekler mayısın ortasında çıkmaya başlar, temmuzda en yoğun döneme ulaşır. Böcek çiftleştikten sonra haziran ayı başından itibaren ergin dişiler yumurta bırakılacak yerleri T şeklinde çiğneyerek açar. Zararlı ağzı ile açtığı her boşluğa ovipozitörü ile aralayarak yumurta bırakır. Bir dişi yaklaşık 40-50 yumurta bırakır. Ağaç üzerinde ve dallarda yumurta çukurları veya yumurtlama bölgelerinde özsu akışından kaynaklanan siyah noktalar ya da beyaz köpükler görülebilir. Haziran ortalarında yumurtalarını bırakan böceğin temmuz başında primer larvaları çıkış gösterir.
Ergin beslenmesi;

Yumurtanın yakın çekimi;

Kırmızı oklar dişinin yumurta bıraktığı alanlardır.

Yumurtalar 1-2 hafta içinde açılmaya başlar, larva ağacın özsu tabası ile kabuk bölgesi arasındaki canlı hücrelerin olduğu tabakada (kambiyum bölgesi) beslenmeye başlar.1. ve 2.dönem larvalar ağacın kambiyum ve ploeminde beslenirler. Larvalar olgunlaştıkça, larva pupasyon süresi tamamlanıncaya kadar daha da derinlere doğru delerek beslenmeye devam eder.Şubat ve mart döneminde olgun larvalar oluşur.Nisan ayı başında ise pupa olmaya başlarlar. Genç erişkinler Mayıs 20 gibi ağaç gövdesinde 9-11 mm çapında delik açarak dışarı çıkar. İstanbul şartlarında yılda 1 döl verir.

Pupa yatağı;

Ağaç içindeki pupa ve pupa yatakları;

ZARAR YAPTIĞI KONUKÇULARI VE ZARARI

Anoplophora chinensis’in beslendiği konukçuları
1. derece de konukçuları;

• akçaağaçlar,
• atkestanesi,
• söğüt,
• karaağaçtır.

2. derecede konukçuları;

• huş,
• çınar
• gülibrişim,
• dışbudak,
• oya
• çitlembik,
• üvez,
• kavak,
• hatmi türleridir.
   

Anoplophora chinensis’e dayanıklı ağaç türleri

• Thuja occidentalis
• Liquidamabar stryacifula
• Fagus spp
• Nyssa sylvatica
• Pyrus calleryana
• Juniperus chinensis
• Malus spp
• Cercis spp
• Juniperus virginiana
• Carpinus betulus
• Cornus spp
• Ginkgo biloda
• Koelreuteria paniculata
• Crataegus spp
• Gleditisia triacanthos
• Cornus kousa
• Tilia cordata
• Magnolia spp
• Quercus spp
• Prunus spp
• Picea spp.
• Tilia tomentosa
• Pinus spp
• Liriodendron tulipifera
• Catalpa spp
• Liriodendron tulipifera
• Zelkova serrata
• Cedrus spp
• Robinia pseudoacacia
• Ailanthus spp

Ergin ve Larva zararı
Erginler kemirici ağız yapısıyla sadece yaprak,sürgün ve taze ince dalların kabuklarını yiyerek zarar verir ancak ağacın ölümüne sebep olmazlar.Asıl zararı larvalar yapmaktadır.Ağacın tüm sert dokularında iç kısma doğru beslenerek açtığı galeri sonucunda bitkinin floem ve ksileminde zarar vererek besin ve suyun taşınmasını engellerler ve kısa sürede ağacın ölümüne sebep olurlar.

Böceğin dışkısı ve çiğnenmiş dallar;

Böceğin dışkısı ve çiğnenmiş dallar;

Zarar sonucunda ağaç kurumaktadır.

Dişi, yumurtalarını genelde çıkış yaptığı deliklerin yanına bırakır. Düzensiz görülen açık kahverengi noktalar yumurta bırakılan bölgelerdir. Ergin çıkış delikleri düzgün yapıdadır.

Primer larva galeri açarken çıkardığı talaşları ve yumurta delikleri;

Ergin çıkış delikleri bazen gövdenin üst yüzeyinde de görülebilir

Ergin çıkış yaparkende talaş bırakabilir

Bir yıllık çalışmanın sonucunda böceğin zarar şekli ve yaşam evreleri;

BİZ BU GÜNE KADAR NELER YAPTIK?

KIŞIN YAPILAN MÜCADELE İŞLEMLERİ
Alınan kararlar neticesinde ergin çıkış deliği gözlenen tüm ağaçların imhasına karar verilmiştir. Eradikasyon çalışması mart ayı sonu itibarı ile tamamlanmış olup bu kapsamda içinde akçaağaç, söğüt, kavak, çınar olmak üzere toplam 302 adet ağaç imha edilmiştir.

Zararlı Tespit Edilen Ağaçların İşaretlenmesi ve Kesim Görüntüleri

Kök kısımlarının imhası;

Zararlının Teşhis Edildiği Ağacın İmha Görüntüleri

Kesilen Ağacın Taşınma ve Yükleme Aşaması

Yongalama Makinasının Bulunduğu Alana Odun ve Dalların Boşaltımı

24.06.2015 tarihinde yapılan toplantı sonucunda teke böceğinin ergin ve larvalarına karşı mücadele yapılması kararlaştırılmıştır. Buna göre;

Abdi İpekci Spor Kompleksi merkez alınıp 2 km çevresi böceğin mücadele alanı olarak belirlenmiştir. Bu alandaki tüm akçaağaç, atkestanesi, söğüt, oya ve çınar ağaçlarının ilaçlanma işlemleri başlatılmıştır (Fatih ve Zeytinburnu ilçelerinde).
 

ŞU ANDA NE YAPIYORUZ?
Yaz döneminde 2 farklı mücadele yapıyoruz.

1-Ergin mücadelesi
Mayısın ilk haftasından itibaren ergin uçuşu tespit edilen alanda yeşil aksamda imidacloprid SC 350 etken maddeli insektisit ile ilaçlama yapıyoruz.Yaptığımız çalışmalar neticesinde 100 L suya 300 cc en uygun doz olarak belirlenmiştir. Ayrıca zararlı ile ergin mücadelesinde chlorpyrifos ethyl etken maddeli ilaçtan 100 L suya 250-300 cc insektisit kullanılmıştır ve başarılı sonuçlar alınmıştır.

2-Larva mücadelesi ise 2 şekilde yapıldı; ergin çıkış itibari ile de larva mücadelesi başlar.
A) Kök bölgesini sulama şeklinde; 100 L suya 300 cc imidacloprid SL 200 dozda ağaç başına 30-50 L ilaçlı su ile sulama şeklinde uygulama yapıldı.
Fidanlıklarda uygulama ise; 100 L suya 300 cc imidacloprid SL 200 dozunda saksılı ağaç başına büyüklüğüne göre 20-30 L ilaçlı su mayıs-eylül arası 20 gün arayla verilir.
B) Mikroenjeksiyon sistemi; Mikroenjeksiyon sistemi ile ağaç büyüklüğüne göre imidacloprid SC 350 denemesi yapıldı.

• İlaç uygulaması yapılan ağaçlarda gözlemlerimiz devam etmektedir.

 

 El Pompası ile Yoğun Ergin Uçuşu Tespit Edilen Alanda Yeşil Aksamda İlaçlama

 Araba Motoru ile Yeşil Aksam İlaçlaması

İlacın Toprağa Uygulanması

Toprak ilaçlaması sırasında ilacın toprakta kolay dağılıp bitki tarafından rahat alınması amacıyla delme makinası kullanılmıştır.

Gövde Enjeksiyon Uygulaması

BU DÖNEMDEN SONRA MÜCADELEDE İZLEYECEĞİMİZ YOL HARİTAMIZ

• Eylül, ekim, kasım ve aralık ayı sonu itibari ile Zeytinburnu ve Fatih ilçesi içinde karantina altına alınmış alandaki (özel mülkiyet alanları dahil) akçaağaç, atkestanesi, oya, söğüt ve kavak türlerinin tümünün işaretlenip belirlenmesi.
• Ocak, şubat, mart ve nisan ayı sonu itibariyle işaretlenen tüm ağaçların kesilip Uluslararası Barış Parkı’nda depolanıp yongalama makinesinde imha edilmesi.
• Daha sonra çıkan talaşların İstaç Çöp Aktarım merkezine geri dönüşüme gönderilmesi.